TARIM 101: Toprak Analizinin Önemi

Bitkisel üretimde daha kaliteli daha bol ürün almak için gübre kullanımı önemli bir faktördür. Fakat hangi gübrenin hangi toprağa uygun olduğunu nasıl anlayabiliriz? Toprak analizini kim yapar?

Toprağı beslerken gübreyi en uygun zamanlarda, bitkinin isteği olan cinsten ve en uygun miktarlarda kullanmamız gerekir. Ekonomik ve faydalı bir gübreleme; toprak analizi sonucuna göre yapılmalıdır.

Toprak analizi için Tarım İl ve İlçe Müdürlüklerinde teknik elemanlardan bilgi almak gerekmektedir. Enstitülerde bu işlemler yapılabilmektedir. Ziraat Mühendisleri tarafından laboratuvarlarda son teknolojik aletler ile yapılması gerekir.

Toprak analizi ile toprak içerisindeki bitkiye yarayışlı bitki besin maddeleri, Potasyum, fosfor ve kireç miktarları belirlenir. Toprağın ihtiyacı olan gübreler, bir rapor halinde düzenlenerek çiftçiye verilir. Böylece bitkide toksit etki yapacak kadar, aşırı gübre kullanımının önüne geçilir. Gübre kullanımında en ekonomik yol toprak analizidir. Bunun için yapılması gereken tek şey kurallara uygun olarak alınacak toprak örneğinin laboratuvarlara ulaştırılmasıdır. Analiz sonucu, toprakta eksik bulunan bitki besin maddesi miktarları tespit edilerek yetiştirilecek bitkilerin büyüyüp gelişmesi ve en fazla ürün verebilmesi için uygulanması gerekli gübre cins ve miktarları belirlenmiş olur. Toprak analizi çiftçiye, gübre için harcadığı paradan mümkün olduğu kadar tasarruf etmesine yardımcı olur. Çünkü çiftçi toprağını analiz ettirmeden gübre kullanırsa aşağıdaki hatalara düşebilir.

Toprak analizi yapılmadığı taktirde;

· Gereğinden daha çok gübre kullanılırsa hem masraf artar hem de bitkilere zarar verir.

· Gereğinden az gübre kullanılırsa verim ve kalite düşer.

· Yanlış gübre kullanılarak verim düşer ve gereksiz gübre israfı yapılır.

· Gübre uygun zamanda ve şekilde verilmezse istenilen miktarda ürün alınamaz.

Toprak Numunesinin Alınması:

1. Toprak örneği alınacak yer önce renk, meyil, yükseklik, toprak tipi ve drenaj durumuna göre kısımlara ayrılır. Eğer numune alınacak yer bahçe ise böyle bir ayrım yapılmaz.

2. Her kısımdan 20 dekara kadar bir örnek alınır.

3. Toprak örnekleri, meyve bahçeleri ve bağlarda yaprak örneklerinin alındığı tarihte; tarla bitkileri ile serada sebze ve süs bitkilerinde ekim ve dikimden asgari bir ay önce alınır.

4. Toprak numunesi alınacak bir örnek arazide, zig-zaglı yürünerek araziyi temsil edecek noktalar işaretlenir ve numune alınır. 20 dekarlık bir arazide örnek alınacak yer sayısı asgari 6 olmalıdır.

5. İşaretlenen yerlerin her birinde önce bel küreği ile 50 cm derinlikte bir çukur açılır. Çukurlar meyve bahçelerinde daha önce gübre verilen sahalarda açılmamalıdır.

6. Bu çukurun bir kenarından bir bel küreği ile 3-4 cm kalınlıkta ve 20 cm derinlikte bir toprak dilimi alınır. Bu toprak dilimi kibrit kutusu şeklinde yanlardan düzeltilir ve bir kovaya konur.

7. Sonra bel küreği ile 20-40 cm derinlikten yine 3-4 cm kalınlıkta bir toprak dilimi alınır. Bu da kibrit kutusu gibi düzeltilir ve ayrı bir kovaya konur.

8. Bu işlem diğer çukurlarda da aynen yapılır. Aynı derinlikten alınan örnekler bir kapta toplanır. Yani 0-20 cm derinlikte alınanlar bir kapta, 20-40 cm derinliklerden alınanlar ayrı bir kapta toplanır.

9. Toprakların içindeki taş parçaları atılır ve kovalardaki topraklar iyice karıştırılır.

10. Her karışımdan yaklaşık 1 kg toprak alınarak naylon torbalara konur.

11. Bir kâğıda kurşun kalemle bahçe sahibinin adı, soyadı; toprak örneğinin alındığı yer ve toprak örneğinin hangi tarihte alındığı yazılarak naylon torba içine konur ve torbanın ağzı bağlanır.

12. Toprak örneği almak üzere seçilen yerlerin gübre yığınlarına, çalı çırpının yakıldığı yerlere ve tümsek ve çukur yerlere rastlamamasına dikkat edilmelidir.

Toprak Numunesi Alınamayacak Yerler:

· Önceden hayvan gübresi konulmuş yerlerden,

· Harman yerlerinden veya hayvanların yatması için kullanılan yerlerden,

· Kimyasal gübrelerin yığıldığı yerlerden,

· Sap, kök ve yabancı otların yığılarak yakıldığı yerlerden,

· Tarlaların çukur ve tümsek yerlerinden tarla sınırları ve yakınlarından,

· Ağaç altlarından, dere, orman, su arkı ve yollara yakın kısımlardan.

T.C Tarım ve Orman Bakanlığı üzerinden toprak analizi güncel fiyatlarına ve daha fazlasına ulaşabilirsiniz.

Toprak Analizi Fiyat Listesi PDF: https://arastirma.tarimorman.gov.tr/toprakgubre/Belgeler/Analiz%20Fiyatlar%C4%B1/Analiz%20Fiyatlar%C4%B1%202023/Analiz_Fiyat_2023_Rev.pdf

İletişim: toprakgubresu@tarimorman.gov.tr

tgae.numunekabul@tarimorman.gov.tr

Ülkemizdeki tarımı bilinçlendirme amacıyla hazırladığımız “TARIM 101” makale serimizin ilk kısmının sonuna geldik. Bir sonraki konumuz “Gübre ve Gübreleme: Gübrelemenin Önemi”. Sevgiyle ve sağlıcakla kalın.

Ahmet Çiftçi